Op dit cruciale moment van verandering past een meer feminiene leiderschapsstijl

We zijn onzeker nu het nieuwe coronavirus om zich heen slaat en we zijn geneigd om houvast te zoeken in bekende structuren en patronen. We zijn bang voor de besmettingsgevolgen van COVID-19; de situatie is bedreigend, we blijven thuis, houden afstand en in vitale beroepen verlenen we hulp aan stervende mensen. Angst zorgt ervoor dat we niet altijd goed meer in staat zijn om veel informatie te verwerken. Er komt te veel op ons af. We grijpen vooral terug op eerdere ervaringen en ideeën. Juist in een situatie waar het heel hard nodig is om nieuwe, alternatieve oplossingen te bedenken als reactie op deze crisis, wenden we ons liever tot het oude en vertrouwde. Een crisis is echter een cruciaal moment voor verandering. Juist nu, onder druk van gezondheidsrisico’s en impact op economische omstandigheden moeten we actief en bewust kijken naar innovatieve oplossingen voor de complexe vraagstukken die voor ons liggen. Naast de kosten in termen van levens en volksgezondheid, heeft de pandemie een economische schok veroorzaakt op een schaal die de financiële crisis van 2008 gemakkelijk zou kunnen overstijgen. De gehele wereld wordt nu geconfronteerd met een enorme neergang in alle sectoren van de economie.

Autoritaire leider en lock down

Het stereotype beeld van onze ideale leider in crisistijd is die van een daadkrachtige, dominante figuur, meestal een man. Zelfs wanneer aan mensen uitdrukkelijk en openlijk wordt voorgelegd dat een crisis veroorzaakt of verergerd wordt door het risico nemende en agressieve gedrag van leiders, wordt nog steeds de ideale leider gezien als een masculiene persoon met weinig feminiene kenmerken. We klampen ons vast aan deze ‘grote, autoritaire leider’, die een organisatie, stad of land snel in lockdown kan zetten om verspreiding van het virus te voorkomen. Dit type leider lost onze ambiguïteit en onzekerheid op en biedt duidelijke richtlijnen. Rusland en China zijn openlijk trots op hun autoritaire model: directief leiderschap en strakke controle zullen de uitbraak van het virus indammen. Het lijkt alsof ze voor elkaar gemaakt zijn, de coronacrisis en de leiders die graag hun macht uitbreiden. Narcisme en egoïsme, enkele van de hoofdzonden die geen enkel mens vreemd zijn, treffen we in de overtreffende trap aan bij veel topbestuurders en leiders, ook nu.

Bakens verzetten

In crisistijd, waar open kaart moet worden gespeeld en politiek machtsspel geen plaats heeft, past een meer feminiene leiderschapsstijl. Vrouwelijke leiders benaderen macht anders dan mannen. Christine Lagarde (voorzitter Europese Centrale Bank), geeft aan dat vrouwen de grote hoeveelheden testosteron van mannen missen en zich daarom niet overschatten bij voorspoed, maar ook niet in paniek raken bij tegenspoed en crisis. Vrouwelijke leiderschapscompetenties zoals sensitiviteit, geduld, luisteren en zorg dragen voor het welbevinden van anderen zijn in crisistijd te prefereren boven meer masculiene kenmerken als dominantie, onafhankelijkheid en de bereidheid om risico's te nemen. Andere zaken zijn nu namelijk van levensbelang, zoals leiders die signalen opvangen van wat er echt gebeurt met en onder mensen, een open communicatie, de bereidheid om te luisteren naar experts en wetenschappers, het vrij kunnen experimenteren met innovatieve oplossingen en het open kunnen verspreiden van informatie. En dat zijn nu precies zaken die je in landen en organisaties met een autoritaire leider of politiek niet hebt. Vrouwen zijn niet per definitie betere leiders dan mannen, mannen zijn geen betere leiders dan vrouwen, maar door meer feminiene competenties toe te voegen dan dat we eigenlijk het liefst in crisistijd (willen) zien, krijg je wél beter leiderschap. Tijd om bakens te verzetten; een pleidooi voor meer genderdiversiteit in de boards en politieke top.