Tien tips voor de carrièrecoach om coachees succesvol te begeleiden

Tien tips voor de succesvolle carrièrecoach

Tip 1. Blijf weg uit het moeras

Zonder een duidelijke, concrete vraag kunt je maar beter niet aan een coachingstraject beginnen. In het Brugse model, ontwikkeld door het Korzybski instituut, maken we onderscheid tussen voorbijgangers, bezoekers en klanten. Klanten hebben een duidelijke vraag en willen ook kopen. Maar met name bezoekers kunnen verraderlijk zijn. Ze komen bij je binnen en dan lijkt het dat ze geïnteresseerd zijn. Maar misschien willen ze zelf niet en zijn ze gestuurd (door leidinggevende of partner). Ze kunnen heel vriendelijk, hulpvaardig en beleefd overkomen en toch geen eigen vraag hebben. Met een coachee aan de slag gaan zonder al te duidelijke vraag (‘daar komen we gaandeweg wel uit’) is een no go. Gesprekken met bezoekers zijn als rennen door drijfzand of verdwalen in het moeras, het schiet gewoon niet op. Hoe dan wel? Geef complimenten dat ze gekomen zijn, besteed veel aandacht aan de vertrouwensrelatie, zet je aanpak op papier en vraag om expliciet commitment op je aanpak.

Tip 2. Wees generatiebewust

Als carrièrecoach kijk je door je eigen generatiebril naar de coachee. Aangezien de verschillende generaties (Babyboomers, Generatie X, Millennials, Pragmaten, Generatie Z) ook verschillende drijfveren hebben, kan kennis hiervan niet alleen de communicatie verbeteren met de coachee maar ook daadwerkelijk helpen bij goed loopbaanadvies. Uit eigen onderzoek van GITP/PiCompany zien we bijvoorbeeld dat Babyboomers en Generatie X niet hoog scoren op de drijfveren prestaties en welvaart maar wel hoog op rechtvaardigheid. Millennials scoren het hoogst op de behoefte aan invloed en relatief laag op het belang van traditie.

Elke generatiegroep heeft zo zijn specifieke kenmerken. Voor de Millennial is werk zijn tweede thuis en hij hecht waarde aan een informele en open werksfeer. Een contra-indicatie dus voor het werken in een strak geleide, hiërarchische organisatie, maar ook een mogelijkheid om informele werkvormen in te zetten in de begeleiding. Een keer een wandeling maken met je coachee voor een andere invalshoek valt waarschijnlijk beter bij een millennial dan bij een kritische Babyboomer.

Tip 3. Ga voor de glinstering in de ogen (follow your bliss)

Als mensen zelf in beweging komen, hoef je als carrièrecoach alleen maar die energie in goede banen te leiden. Carrièrecoaching gaat over iemand faciliteren in een denk, voel of doe-proces waarbij de coachee zich steeds bewuster is, waar zijn energie naar toe gaat, waar hij echt blij van wordt. De kunst van het waarderend interviewen is hierbij de sleutel. Niet oordelen. Enthousiasme spiegelen en alleen doorvragen op datgene wat goed ging, waar het succes uit bestond.

Vraag mensen naar drie succeservaringen, momenten dat zij flow in hun werk ervoeren. Als iets één keer voorkomt, kan het toeval zijn. Komt het twee keer voor, dan is het mogelijk een patroon. Als het drie keer voorkomt, heeft u als coach een patroon te pakken dat veel zegt over iemands drijfveren en talenten en in welke context iemand het beste tot zijn recht komt. Laat ze die momenten herbeleven (dus niet praten over) en dan vertellen zij verbaal en non verbaal wat er voor hen toe doet.

Tip 4. Zet mensen bij elkaar

Bij loopbaanbegeleiding denken we vaak aan 1 op 1 begeleiding en dat past ook bij het individuele karakter van de 4 loopbaanvragen: wie ben ik, wat wil ik, wat kan ik en hoe ga ik het aanpakken. Toch kan een groepsaanpak ook heel effectief zijn. Mensen houden elkaar de spiegel voor over hoe ze in het proces van loopbaanbegeleiding staan. Zeker de mensen die (nog) niet erg actief zijn en het allemaal erg moeilijk vinden, kunnen gemotiveerd en geïnspireerd worden door mensen die proactief aan de slag gaan en daarin succes boeken. Alleen al de uitwisseling van ‘waar sta je’, ‘wat heb je al gedaan’ en ‘wat ga je nu doen’, kan dit effect al hebben. En natuurlijk is het ook mogelijk om deelnemers gelijktijdig een individuele oefening te laten doen waarbij ze daarna hun resultaten vergelijken en van elkaar leren. Dus als je meer dan één iemand begeleidt, zet ze dan ook eens bij elkaar.

Tip 5. Wees flexibel in de vorm

Je hebt een voorkeursstijl in je begeleiding. Die kan rationeel zijn, zakelijk, resultaatgericht of juist meer intuïtief, gevoelsmatig, creatief. Dat geldt natuurlijk ook voor degene die je coacht. Ontwikkel jouw antenne voor de metaforen en voorkeursstijl van de anderen. Sommige coachees worden heel blij als ze een moodboard (knippen en plakken vanuit tijdschriften over datgene wat je aanspreekt en terug wil zien in je baan) mogen maken, anderen krimpen ineen van ellende. Je kunt natuurlijk zeggen dat als ze je vragen, ze jou ook krijgen inclusief jouw voorkeursstijl. De tip hier is om wat meer te experimenteren met de vorm waarin je mensen begeleidt en de soort opdrachten die je geeft. Dus laat mensen een keer wat tekenen. Of laat ze een filmfragment uitzoeken, geef ze een doe-opdracht, naast de meer bekende schrijf- en reflectie-opdrachten.

Tip 6. Gebruik Youtube en Ted Talks

In het enorme aanbod van Youtube-filmpjes en Ted Talks bevinden zich, naast een heleboel onzin, ook juweeltjes die uitermate goed passen bij loopbaanbegeleiding. Om maar eens drie voorbeelden te noemen:

• De commencement speech van Steve Jobs bij Stanford geeft een mooie boodschap over het volgen van je interessen, maar ook dat je als drop-out heel succesvol kan zijn.
• In het reclame-filmpje van Stuck On An Escalator zit een prachtige boodschap over hoe je vast kunt zitten omdat je je eigen mogelijkheden niet ziet.
• In de Ted Talk: Make Stress Your Friend, zit een boodschap hoe je anders naar stress kunt gaan kijken.

De tip zal duidelijk zijn: leg een voorraad aan van leuke, relevante, zinvolle, inspirerende filmpjes (je kunt ze downloaden via een gratis youtubeconverter of de link ergens opslaan) en stuur je coachee het filmpje als huiswerk of inspiratie.

Tip 7. Onderzoek de verschillende kanten in de persoonlijkheid van de coachee

Als je mensen vraagt wie ze zijn en wat ze willen, dan krijg je daar natuurlijk een antwoord op. Een tip ter overweging is om niet altijd genoegen te nemen met het eerste antwoord. In de benadering van voice dialogue (overigens ook in andere benaderingen) kijkt men naar mensen als een verzameling subpersonen.

We hebben allemaal verschillende kanten in onszelf en vervullen verschillende rollen. Zo hebben we allemaal wel een kant die graag aardig wil blijven (een pleaser). Maar ook een kant die wil presteren. Een kant die lekker wil genieten van het leven, een kant die alles en iedereen wil controleren, een kant die overal kritiek op levert, etc. De vraag is dan wie zogezegd achter het stuur zit van iemands persoonlijkheid. Iemand die het even allemaal zat is, praat vanuit een andere kant dan iemand die vol energie zit. Dus als iemand zegt dat hij in de plantsoenendienst wil werken of die camping op Bali wil beginnen, is het goed om als carrièrecoach positief kritisch te zijn. Een concrete werkvorm hierbij is om mensen letterlijk op verschillende stoelen te laten plaatsnemen en ze te laten praten vanuit de verschillende kanten. Experimenteer er eens mee!

Tip 8. Leg een netwerk aan

De ideale carrièrecoach kent het brede veld van bedrijven, organisaties, overheid, profit en non-profit, inclusief de gewenste opleidingen en kwalificaties die bij verschillende functies horen. Echter, dat is in de praktijk bijna onmogelijk. Alleen al kijkend naar de enorme diversiteit in opleidingen, laat staan bedrijven en organisaties. Het is dus nuttig om een netwerk op te bouwen van mensen met relevante kwaliteiten die complementair zijn aan je eigen competenties en persoonlijkheid. Het is, afhankelijk natuurlijk van je eigen expertise, gewenst om mensen te kennen die goed zelfreflectie op gang brengen, persoonlijke belemmeringen kunnen helpen oplossen. Professionals die vaardigheden kunnen aanleren op het gebied van solliciteren, netwerken en profileren. En natuurlijk mensen met kennis van de arbeidsmarkt en opleidingen. Een goed netwerk hierin aanleggen dat snel ingezet kan worden is voor de coachee zeer waardevol en straalt af op jouw effectiviteit als carrièrecoach.

Tip 9. Ga voor mix van offline en online

Elke dag komen er naast bestaande tools weer nieuwe tools bij die kunnen helpen bij het vinden van een baan. Hoeveel en hoe je die tools inzet en beschikbaar maakt, zal ook sterk afhangen van je beschikbare middelen. In ieder geval blijkt uit een trendrapport dat de combinatie van offline en online coaching het meeste aanspreekt. Wat werkt is een blended aanpak van communicatie, HR, gamificering, loopbaaninstrumenten en constante aandacht. Aan jou de opdracht om die elementen bij elkaar te brengen in een mooie geïntegreerde aanpak.

Tip 10. Aan de slag!

Als enthousiaste carrièrecoach die oprecht mensen wil helpen bij het maken van een goede loopbaanstap en die geïnteresseerd is in tips (?) kun je in de valkuil schieten dat je heel hard werkt en je coachee belangstellend toekijkt hoe jij dat allemaal doet. Dus ‘aan de slag’ geldt vooral voor je coachees. Op de bank nadenken over die nieuwe baan, heeft nog maar weinig mensen aan een baan geholpen. Actie neemt de twijfel weg, die het denken niet kan verhelpen. Dus laat jouw coachee nooit weggaan zonder huiswerk en laat ze alles noteren wat ze te binnenschiet of leren over hun werk. Bij elke opdracht die je geeft, kunnen ze een puzzelstukje vinden. Als ze alle puzzelstukjes opschrijven en zelf hun eigen aantekeningen doorlezen kan de rode draad vanzelf naar voren komen.

Mensen die een loopbaanstap willen maken zijn als puzzelboeken: de antwoorden staan achterin!