Wat is feedback en welke rol speelt het?

Lang niet alle feedback is even effectief. Met de kennis uit dit artikel weet je welke feedback er wel voor zorgt dat anderen beter functioneren en samenwerken.

Inhoudsopgave:

• Wat is feedback?
• Wat is feedback niet?

Wat is feedback?

De letterlijke betekenis van feedback is terugkoppeling. Als je feedback geeft, geef je een ander een respons op zijn gedrag en hoe dat gedrag op jou overkomt. Het doel hiervan is dat de ander in de toekomst zijn gedrag kan aanpassen op een manier die effectiever is dan daarvoor. Door het verkrijgen van feedback is iemand in staat om zich te ontwikkelen. Hij kan nieuwe vaardigheden en gedrag aanleren waardoor hij beter wordt in wat hij doet. Een ander effect is dat de samenwerking tussen feedbackgever en feedbackontvanger verbetert. Door het geven van feedback gun je de ander immers een kijkje naar binnen. Deze openheid is goed voor de relatie. Door het uitwisselen van hoe je elkaar ziet, raak je beter op de hoogte van wat de ander een goede en prettige manier van samenwerken vindt.

Twee soorten feedback

We onderscheiden twee soorten feedback:

• Positieve feedback is feedback op gedrag dat de gever effectief, nuttig of prettig vindt (ook wel compliment genoemd). Het doel van de feedback is dat de ander het positieve gedrag in stand houdt of zelfs vaker gaat laten zien.
• Negatieve feedback gaat over iets dat de gever ongewenst, ineffectief of onprettig vindt. Hierbij is het doel dat de ander het benoemde gedrag gaat aanpassen of verminderen.

Beide soorten feedback worden gegeven vanuit een positieve intentie. Het predicaat ‘positief’ of ‘negatief’ wil dus niets zeggen over de aard van het gesprek of de bedoeling van waaruit de gever handelt. Als mensen over feedback praten, refereren ze meestal aan negatieve feedback. Velen hebben het idee dat negatieve feedback nuttiger is, omdat je er meer van kunt leren. Dit is niet terecht. Ook van positieve feedback kun je veel leren. Zo vertelt het je niet alleen wat je goed doet, maar ook wat je vaker zou mogen doen. Wellicht pas je het effectieve gedrag wel toe, maar alleen in bepaalde situaties. Aan de hand van de informatie die je uit positieve feedback haalt, kun je zo je gedragsrepertoire naar meer situaties uitbreiden.

De kracht van het compliment

Positieve feedback heeft niet alleen een stimulerend effect, omdat het nou eenmaal erg prettig is om complimenten te krijgen. Het geeft je ook extra informatie over je gedrag, waarmee je je verder kunt ontwikkelen. Zeker als er sprake is van een ‘blinde vlek’. Bijvoorbeeld als de ontvanger vindt dat het gedrag waarvoor hij een compliment krijgt eigenlijk heel vanzelfsprekend is: door het compliment komt hij tot het besef dat dit voor anderen niet geldt.

Wat is feedback niet?

Om helder voor ogen te hebben wat feedback is, is het ook belangrijk om te weten wat feedback niet is.

Commentaar leveren of kritiek geven

Commentaar leveren of kritiek geven wordt vaak als synoniem gebruikt voor feedback. Doorgaans wordt hiermee bedoeld dat je een oordeel geeft over de ander. Dat is niet hetzelfde als feedback geven. Effectieve feedback is juist zonder oordeel. Je spreekt je uit over het gedrag van de ander, maar veroordeelt hem of dit gedrag niet.

Dit wil niet zeggen dat je geen mening hebt over wat de ander doet. En al helemaal niet dat je deze mening maar voor je moet houden. Integendeel, goede feedback laat de ander niet raden naar hoe jij erin zit. Maar je gebruikt je mening om met de ander in gesprek te raken over hoe het anders kan. Als je commentaar of kritiek levert, heb je een ander doel. Je wilt gewoon kwijt wat je ervan vindt en richt je niet op mogelijke verbetering van de situatie.

‘Wat een slechte toespraak’ is bijvoorbeeld geen feedback maar commentaar. Het is een oordeel, niet bedoeld om iets te veranderen. Bij het geven en ontvangen van feedback is altijd de intentie aanwezig dat er iets ten positieve kan worden veranderd of in stand kan worden gehouden.

Advies geven

In de praktijk worden het geven van feedback en het geven van advies nog wel eens door elkaar gehaald.

Wanneer je advies geeft, ben je vaak niet direct betrokken bij de situatie. Je staat er los van. Juist die externe blik kan nuttig zijn bij het formuleren van een goed advies. Bij feedback geven ben je zelf een van de hoofdrolspelers. Het gaat erom wat het gedrag van de ander met jou doet. Dit maakt je emotioneel betrokken. Bij het geven van advies is dit dus niet zo.

Dit artikel is een bewerking van content uit het boek De kick van feedback. Dit boek is geschreven door Eeke Dijkstra en Jurriaan Dolman.